Rug

Rugblessures

Rugklachten komen zeer veel voor, keren vaak regelmatig terug en kunnen een sporter flink belemmeren. In de sport wordt een hoge belasting gevraagd van de rug. De rug (romp) speelt een erg belangrijke rol bij zowel de sportprestaties als bij het ontstaan en voorkomen van sportblessures! Veel sporters trainen dan ook extra de romp stabiliteit, buiten de sportspecifieke trainingen om, om sportblessures te voorkomen en prestaties te verbeteren. 

Verreweg de meeste blessures ontstaan aan de onderrug, we spreken dan over lage rugklachten. Lage rugklachten kunnen we onderverdelen in specifieke lage rugklachten en aspecifieke lage rugklachten. We spreken over specifieke lage rugklachten wanneer er een duidelijke lichamelijke oorzaak is voor de het ontstaan van de rugklachten. De bekendste vorm van specifieke lage rugklachten is een hernia waarbij er afknelling van een zenuw ontstaat, echter ook een breuk van een wervel, rheumatische aandoeningen, tumoren en degeneratieve (slijtage) aandoeningen van de onderrug vallen hieronder. 

In 95% van de gevallen wordt er echter geen duidelijke specifieke lichamelijke oorzaak gevonden voor lage rugklachten. We spreken dan over aspecifieke lage rugklachten. Onder de aspecifieke lage rugklachten vallen een hele reeks aan vermoedelijke onderliggende lichamelijke problemen met spieren, wervels, tussenwervelschijven of facetgewrichtjes en meestal is er sprake van een combinatie van deze lichamelijke oorzaken. Bijvoorbeeld wanneer een spier verkrampt is zal ook een wervel scheef getrokken worden en blokkeren. In de volksmond (en soms door zorgverleners) worden termen gebruikt als spit, lumbago, wervelblokkade etc. Onderliggende oorzaken zijn bijvoorbeeld te weinig bewegingsvrijheid van de lage rug, het heupgewicht en de heupbuiger (M. Iliopsoas), eenzijdige belasting, overbelasting en/of spanningen of stress. Een verhoogde spierspanning in de binnenste dijbeenspier kan een gevolg zijn van omliggende biomechanische veranderingen. Afwijkingen in de keten, in het heupgewricht en omliggende structuren zoals het SI-gewricht en de wervelkolom veroorzaken blessures in het liesgebied. Een disbalans of verminderde mobiliteit in dit gebied is vaak de oorzaak van een liesblessure.

A specifieke lage rugklachten

De plaats en hevigheid van de pijnklachten bij aspecifieke lage rugklachten is uiteenlopend. We spreken over lage rugklachten wanneer de pijn zich bevindt tussen de onderste rib en de bilplooien.

Bij deze lage rugpijn is de balans tussen de belasting van de rug (de krachten op de rug) en de belastbaarheid (wat de rug aankan) verstoord.  Er wordt onderscheid gemaakt tussen acute lage rugklachten (tot 6 weken), subacute lage rugklachten (6-12 weken) en chronische lage rugklachten (>12 weken). De klachten kunnen plotseling (acuut) ontstaan of geleidelijk ontstaan. In de volksmond wordt gesproken over spit, instabiliteit, blokkade van een wervel, scheefstand van het bekken, lumbago, ischias etc. Al deze benamingen vallen in feite onder de aspecifieke lage rugklachten. Er is geen duidelijke specifieke lichamelijke oorzaak aan te wijzen wat natuurlijk niet wil zeggen dat er niets aan de hand is. De klachten zijn echter een combinatie van problemen met de spieren en wervels (facetgewrichten) van de onderrug. Onderliggende oorzaken zijn te weinig beweging, eenzijdige bewegingen, overbelasting, stress en spanningen, afwijkende stand in de voeten en/of problemen in aangrenzende gewrichten. 

Houdings- en bewegingsadviezen bij aspecifieke lage rugklachten: 

Meestal verdwijnen de lage rugklachten binnen 6 weken voor het grootste gedeelte vanzelf, echter vaak keren de klachten ook weer terug. In de acute fase worden met name houding- en bewegingsadviezen gegeven. Het is namelijk erg belangrijk om in beweging te blijven zonder de rug te belasten. Adviezen over dagelijkse houdingen en bewegingen (zitten, tillen, huishoudelijke activiteiten) zijn van belang. Bij lage rugpijn gaat het in 95% van de gevallen om aspecifieke lage rugklachten, echter wanneer lage rugklachten na 3 weken niet vanzelf minder worden is het toch verstandig een huisarts te bezoeken om specifieke oorzaken voor de lage rugklachten uit te sluiten.

Rompstabiliteit versterken bij lage rugklachten: 

Bij herhaalde lage rugklachten, subacute lage rugklachten en lage rugklachten bij sporters worden spierversterkende en core stability (rompstabiliteit) oefeningen geadviseerd om de belastbaarheid van de rug te vergroten.  Daarbij kan je goed gebruik maken van materialen zoals een oefenbal of een flexchair.

Hernia 

Kenmerkend voor een hernia van de onderrug is dat pijn in het been vaak op de voorgrond staat. Er kan daarnaast sprake zijn van lage rugpijn, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. Andere klachten kunnen zijn tintelingen of dove plekken in het been en er kan kracht- of coördinatieverlies van het been zijn. Hoesten, niezen of druk zetten kan de klachten verergeren net zoals (herhaaldelijk) bukken, tillen, autorijden, zitten. 

Vanwege de hoge belasting op de rug komt ook een hernia van de onderrug regelmatig voor bij sporters. Een hernia is een aandoening van de tussenwervelschijf. De tussenwervelschijf bestaat uit twee delen; de annulus, een ring van vezels, met daartussen de nucleus, een soort sponsachtig materiaal dat zich automatisch vult met vocht. De tussenwervelschijf bevindt zich tussen de wervels en dient ervoor de schokken van de rug op te vangen. Een hernia is een scheuring van de annulus waardoor de nucleus naar achteren kan uitpuilen en een afknelling veroorzaakt van de zenuwen. De hernia kan acuut ontstaan of geleidelijk door verhoogde druk in de tussenwervelschijven. Ongetrainden die niet niet gewend zijn aan zware belastingen (lage belastbaarheid) en/of de tussenwervelschijven belasten door veel te zitten, maar ook getrainden die zwaar fysiek werk doen of sporters (hoge belasting) kunnen een hernia oplopen.

De adviezen bij een hernia zijn in eerste instantie houdings- en bewegingsadviezen. Er zal worden geadviseerd (onbelast) in beweging te blijven, waarbij de houding zoveel mogelijk afgewisseld moet worden en zware belasting van de rug moet worden voorkomen. Zitten langer dan 10 minuten moet worden voorkomen net zoals bukken, tillen, duwen en trekken. Specifieke oefeningen die helpen om te rug te ontspannen en in beweging te houden worden aangeraden. De kans op het spontaan verdwijnen van de pijn is na 6 weken ongeveer 50%, na 3 maanden 70%, na 6 maanden 80% en na een jaar 95%.

Wanneer de pijn wat minder is geworden worden, zeker bij sporters, worden spierversterkende en stabiliserende oefeningen geadviseerd om de belastbaarheid van de rug te vergroten en de rug weer klaar te stomen voor hogere belastingen.